Workation to nowoczesny benefit pracowniczy łączący pracę zdalną i wypoczynek. Sprawdź, dlaczego zyskuje na popularności i jak wdrożyć go w firmie!
Wyobraź sobie, że zaczynasz dzień od kawy na tarasie z widokiem na morze, a potem siadasz do pracy – bez stresu, korków i biurowego zgiełku. Brzmi jak marzenie? A jednak coraz więcej firm zamienia je w rzeczywistość, wprowadzając workation – benefit łączący obowiązki zawodowe z możliwością podróżowania. To nie tylko szansa na oderwanie się od codzienności, ale także sposób na zwiększenie motywacji pracowników. Czy workation to chwilowy trend, czy przyszłość pracy zdalnej?
Praca czy wakacje… a może jedno i drugie? Workation to pomysł, który burzy tradycyjne podejście do pracy zdalnej. Zamiast siedzieć przy biurku w domowym zaciszu, można wykonywać swoje obowiązki z hamaka na Bali, kawiarni w Lizbonie czy górskiej chaty w Tatrach. Brzmi jak idealne połączenie? Nic dziwnego, że coraz więcej pracowników chce zamienić swoje cztery ściany na inspirujące miejsca na świecie – i coraz więcej firm daje im taką możliwość.
Dlaczego firmy otwierają się na workation? Najważniejsza jest elastyczność, której oczekują dziś pracownicy. Po miesiącach lockdownów wiele osób odkryło, że nie potrzebuje biura, by dobrze wykonywać swoją pracę. Firmy, które to zrozumiały, chętniej pozwalają na workation, bo wiedzą, że zadowolony pracownik to bardziej efektywny pracownik. Do tego dochodzi employer branding – oferowanie takiego benefitu to sposób na przyciągnięcie i zatrzymanie najlepszych talentów na rynku.
Choć workation kojarzy się głównie z egzotycznymi destynacjami, nie każdy decyduje się na pracę spod palm. Dla wielu osób wystarczy zmiana otoczenia – domek na Mazurach, apartament w Gdańsku czy górska baza w Zakopanem. Ważne jest jedno: pracować tam, gdzie czujemy się najlepiej. Bo przecież w workation chodzi właśnie o to – by praca przestała być uciążliwym obowiązkiem, a stała się częścią stylu życia.
Czy można pracować lepiej, czując się jak na wakacjach? Okazuje się, że tak! Workation to nie tylko zdjęcia laptopa na tle palm i kawy na tarasie z widokiem na ocean. To przede wszystkim sposób na zwiększenie motywacji, efektywności oraz ogólnego dobrostanu pracowników. Co więcej, z tego rozwiązania korzystają nie tylko pracownicy, ale i sami pracodawcy. Jakie są największe zalety takiego modelu pracy?
Rutyna potrafi zabić kreatywność. Praca z tego samego miejsca, te same cztery ściany, ten sam widok zza okna – po jakimś czasie może się to stać męczące. Workation zmienia zasady gry. Nowe otoczenie pobudza kreatywność i pozwala spojrzeć na codzienne zadania świeżym okiem. Pracownicy, którzy mogą pracować w inspirujących miejscach, często czują większą motywację do działania, a ich efektywność rośnie.
A jeśli ktoś myśli, że workation to tylko wakacje z włączonym laptopem – nic bardziej mylnego! Badania pokazują, że osoby pracujące w elastycznych warunkach często wykonują swoje zadania szybciej i z większym zaangażowaniem[1].
Workation to idealna odpowiedź na jeden z największych problemów współczesnego świata – rozmytą granicę między życiem prywatnym a zawodowym. Pracując zdalnie z domu, często łatwo „utonąć” w obowiązkach – nagle okazuje się, że dzień pracy kończymy dużo później niż powinniśmy. Workation pomaga w odzyskaniu równowagi. Zmiana otoczenia pozwala na bardziej świadome zarządzanie czasem. W ciągu dnia pracujemy, ale po godzinach naprawdę odpoczywamy, zamiast sprawdzać służbowe maile do późnej nocy.
Ile razy odkładałeś wymarzoną podróż, bo trudno było wziąć dłuższy urlop? Workation daje zupełnie nowe możliwości – nie trzeba wybierać między pracą a podróżowaniem. Można zobaczyć świat, poznawać nowe miejsca i jednocześnie wykonywać swoje obowiązki. Pracownicy nie muszą martwić się o urlopy, a pracodawcy nie tracą na długiej nieobecności kluczowych osób w zespole. To sytuacja, w której każdy wygrywa!
Workation to coś więcej niż chwilowy trend. To nowy sposób na życie i pracę, który redefiniuje, czym jest „biuro” oraz jak może wyglądać zawodowa codzienność.
Workation brzmi jak marzenie, ale diabeł tkwi w szczegółach. Pracodawca nie może po prostu powiedzieć: „Jasne, możesz pracować skąd chcesz” i na tym zakończyć temat. Praca zdalna z innego kraju to nie tylko kwestia dobrego Wi-Fi i klimatycznego miejsca do pracy. W grę wchodzą kwestie, które mogą mieć realne konsekwencje zarówno dla pracownika, jak i dla firmy. Jak się do tego przygotować?
Z punktu widzenia prawa, praca zdalna w Polsce jest uregulowana od 2023 roku w Kodeksie pracy, ale praca zdalna z zagranicy to wciąż „szara strefa”. Polski pracodawca nie może zabronić wyjazdu, ale nie ma też obowiązku zgodzić się na pracę z innego kraju, zwłaszcza jeśli wiązałoby się to z dodatkowymi kosztami czy ryzykiem prawnym.
Na co zwrócić uwagę przed wyjazdem?
● Długość pobytu – krótkoterminowy wyjazd (np. kilka tygodni) zazwyczaj nie powoduje problemów, ale dłuższa praca może podlegać przepisom lokalnego prawa pracy.
● Regulacje podatkowe i ubezpieczeniowe – niektóre kraje uznają, że osoba pracująca na ich terytorium dłużej niż 183 dni staje się rezydentem podatkowym i powinna tam płacić podatki.
● Zezwolenia na pracę – w obrębie UE nie ma tego problemu, ale w innych krajach (np. w USA czy Tajlandii) nawet praca online na rzecz polskiego pracodawcy może wymagać specjalnej wizy lub pozwolenia.
Dlatego przed decyzją o workation warto sprawdzić obowiązujące przepisy w kraju, do którego wybiera się pracownik, oraz ustalić szczegóły współpracy – najlepiej na piśmie.
To jedna z najczęściej pomijanych kwestii, a jednocześnie bardzo istotna z perspektywy pracodawcy. Gdzie należy odprowadzać składki ZUS i jak rozliczać podatki, jeśli pracownik wykonuje swoje obowiązki z zagranicy? Generalna zasada jest taka, że jeśli praca zdalna ma charakter krótkoterminowy, firma nie musi obawiać się zmiany rezydencji podatkowej pracownika ani nowych obowiązków wobec zagranicznych instytucji.
Problem pojawia się, gdy workation staje się dłuższym pobytem – wówczas może zaistnieć konieczność dostosowania się do przepisów podatkowych i ubezpieczeniowych kraju, w którym przebywa pracownik. Po przekroczeniu 183 dni pobytu w danym państwie, może on zostać uznany za rezydenta podatkowego.
Pracodawca nadal ponosi odpowiedzialność za bezpieczne warunki pracy, nawet jeśli pracownik wykonuje obowiązki z innego kraju. Oczywiście firma nie musi organizować kontroli Airbnb, ale powinna zadbać o szkolenie z ergonomii pracy zdalnej, zabezpieczenie sprzętu i danych (np. poprzez VPN) oraz jasne procedury zgłaszania wypadków przy pracy.
Aby uniknąć nieporozumień, warto określić w porozumieniu lub regulaminie, na jakich zasadach workation jest możliwe, jakie obowiązki ma pracownik, a jakie firma. Dzięki temu organizacja minimalizuje ryzyko prawne, a pracownicy mogą korzystać z tego benefitu bez zbędnych komplikacji.
Jeszcze kilka lat temu praca zdalna była luksusem, a dziś? Dla wielu firm to standard, a workation staje się kolejnym krokiem w ewolucji elastycznego modelu pracy. Coraz więcej organizacji dostrzega, że pracownik nie musi być „przywiązany” do biura, by skutecznie realizować swoje obowiązki. Czy jednak workation stanie się normą, czy pozostanie benefitem dla wybranych?
Jeszcze nie jest to masowe zjawisko, ale trend rośnie. Według badań EY, aż 87% pracowników na świecie chciałoby mieć możliwość pracy z dowolnego miejsca przynajmniej kilka tygodni w roku[2]. Firmy, które testują workation, często zaczynają od ograniczonych programów – np. kilka tygodni w roku na pracę spoza kraju. Inne wdrażają bardziej elastyczne podejście, pozwalając na dłuższe pobyty, ale w określonych ramach prawnych i podatkowych.
Czy workation stanie się standardem w pracy zdalnej? To możliwe, ale nie dla wszystkich branż. Firmy z branży IT już teraz chętnie wdrażają workation, ale w sektorach wymagających fizycznej obecności (np. produkcja, medycyna) taki model pracy nie ma racji bytu.
Coraz częściej mówi się, że przyszłość benefitów pracowniczych to elastyczność i finanse. Workation wpisuje się w ten trend, ale równie popularne stają się dodatki związane z płynnością finansową, np. pre-pensja – możliwość wcześniejszej wypłaty części wynagrodzenia bez ukrytych kosztów.
Produkty takie jak pre-pensja od Patento pozwalają pracownikom lepiej zarządzać budżetem i eliminują stres związany z niespodziewanymi wydatkami. W połączeniu z elastycznym modelem pracy tworzy to środowisko, w którym pracownik może nie tylko pracować efektywnie, ale także żyć na własnych zasadach. Taki zestaw benefitów istotnie wyróżnia firmę na rynku, pozwalając skuteczniej pozyskiwać najlepsze talenty i budować lojalność wśród zatrudnionych osób.
[1] Bloom, N., Liang, J., Roberts, J., & Ying, Z. J. (2015). Does working from home work? Evidence from a Chinese experiment. The Quarterly Journal of Economics, 130(1), 165–218. https://doi.org/10.1093/qje/qju032
[2] Ernst & Young. (2021). 2021 EY Work Reimagined Employee Survey. EY. Retrieved from https://www.ey.com/pl_pl/newsroom/2021/05/ey-work-reimagined