Klient indywidualny
Co to jest wynagrodzenie zasadnicze i co wchodzi w jego skład? Czym się różni od płacy minimalnej? Czy jest to tzw. wynagrodzenie brutto czy netto?
Wynagrodzenie zasadnicze to pojęcie, które nie zawsze jest powszechnie znane i rozumiane przez pracowników. Co to jest wynagrodzenie zasadnicze i co wchodzi w jego skład? Czym się różni od płacy minimalnej? Czy jest to tzw. wynagrodzenie brutto czy netto?
Wynagrodzenie zasadnicze to podstawowy i obowiązkowy składnik pensji pracowniczej. Może być ono określone stawką:
Najczęściej wynagrodzenie zasadnicze ustalane jest w stałej stawce miesięcznej. Oznacza to, że jest ona wypłacana w całości, w tej samej wysokości za każdy kolejny przepracowany miesiąc. Stawka miesięczna wynagrodzenia zasadniczego może być obniżona tylko wtedy, kiedy pracownik był w danym miesiącu nieobecny w pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia.
Co warte podkreślenia warunki płacowe określające wynagrodzenie pracownika powinny się znaleźć na piśmie w umowie o pracę zawieranej pomiędzy pracownikiem i pracodawcą.
Wynagrodzenie zasadnicze to obowiązkowe wynagrodzenie brutto dla pracownika bez dobrowolnych składników wynagrodzenia, czyli: premii, dodatków stażowych, nagród, odpraw czy dodatków za pracę w święta czy w godzinach nocnych. Oznacza to, że pracownik otrzymuje ustaloną w umowie kwotę brutto, nie mniejszą niż obowiązujące w danym roku minimalne wynagrodzenie, czyli tzw. płaca minimalna. Wysokość wynagrodzenia zasadniczego ustalana jest w trakcie negocjacji z pracodawcą i odbywa się bezpośrednio przy podpisywaniu umowy o pracę.
W skład wynagrodzenia zasadniczego wchodzą:
Kwota brutto w umowie zawiera wszystko powyższe i dopiero po odliczeniu podatków i składek daje kwotę rzeczywistą do wypłaty na konto pracownika, czyli pensję netto.
Wynagrodzenie zasadnicze zawsze podawane jest w kwocie brutto. Oznacza to, że w rzeczywistości otrzymujemy na rękę mniej pieniędzy niż zapisano w umowie. Dzieje się tak, gdyż w skład wynagrodzenia zasadniczego, jak wspominaliśmy, oprócz tzw. pensji netto, czyli “na rękę”, wchodzą również podatki oraz składki - na ubezpieczenie zdrowotne, chorobowe czy emerytalno-rentowe.
Innymi słowy - pensja netto,czyli “na rękę” to kwota brutto minus podatki wraz ze wszystkimi składkami.
Wynagrodzenie zasadnicze bywa często mylone z pensją minimalną. Trzeba jednak pamiętać, że są to dwa odmienne pojęcia.
Wynagrodzenie zasadnicze to główny składnik składnik pensji, czyli kwota, którą pracownik otrzymuje za wykonywaną pracę. Pensja minimalna zaś to regulowane ustawą minimalne wynagrodzenie, które pracodawca jest zobowiązany zagwarantować pracownikom zatrudnionym w ramach stosunku pracy.
Przykład:
W 2022 roku minimalna pensja brutto wyniosła 3010 zł. W przypadku pracownika zatrudnionego w oparciu o tzw. “minimalną krajową” wynagrodzenie zasadnicze jest równe pensji minimalnej.
Tylko w takiej konfiguracji kwoty są zbieżne. Kiedy wynagrodzenie zasadnicze wykracza poza pensję minimalną, nie ma już zbieżności między tymi dwoma pojęciami.
Wynagrodzenie zasadnicze ustalone odgórnie to wspomniana, regulowana ustawowo, płaca minimalna dla pracownika w stosunku pracy. Obecnie wynosi ono 3010 zł brutto, ale może się różnić w odniesieniu do poszczególnych grup zawodowych.
Wynagrodzenie minimalne zasadnicze nauczycieli ustalane jest odgórnie i ogłaszane przez MEN, które podaje stawki do wiadomości zazwyczaj przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego. Zgodnie z aktualnymi przepisami nauczyciele, w zależności od wykształcenia i stopnia awansu zawodowego, otrzymują wynagrodzenie zasadnicze brutto w kwocie minimalnej brutto:
Powyższe stawki dotyczą nauczycieli z tytułem zawodowym magistra i przygotowaniem pedagogicznym. Dla tych bez przygotowania pedagogicznego stawki są niższe i kształtują się na poziomie - 3329 zł/3425 zł/3678 zł.
Wynagrodzenie zasadnicze w budżetówce jest regulowane ustawowo i wszelkie wzrosty muszą być najpierw ustalone i wprowadzone przez rząd. W 2022 pracownicy budżetowi nie otrzymali podwyżek wynagrodzeń zasadniczych, pomimo wzrostu płacy minimalnej, przez co średnie zarobki uległy wypłaszczeniu i zbliżyły się do zarobków minimalnych.
Od 1 października 2021 roku zmianie uległy stawki wynagrodzeń według kategorii zaszeregowania. Dotyczy to pracowników samorządowych zatrudnionych na umowę o pracę. Kwota wynagrodzenia zasadniczego ustalana jest względem kategorii (jest ich 23), w której znajduje się pracownik. Kategorii jest aż 23 i pensje kształtują się w przedziale 2000-3300 zł.
Wynagrodzenia ustalane są też w grupie pracowników wykonujących zawody medyczne i okołomedyczne. Ostatnia nowelizacja ustawy i wzrost płac nastąpił w połowie 2022 roku. Podwyżki, a więc i wynagrodzenie zasadnicze wzrosło:
Do tej grupy zaliczani są także farmaceuci, pielęgniarze, fizjoterapeuci, ratownicy medyczni czy opiekunowie medyczni i sanitariusze czy salowe. Dla wszystkich tych osób podwyżki płac wzrosły i zamknęły się w przedziale ok. 600 zł - 1800 zł.
Wynagrodzenie zasadnicze za przepracowaną część miesiąca oblicza się dzieląc płacę zasadniczą pracownika przez 30 dni (niezależnie od tego ile dni ma dany miesiąc), a następnie otrzymaną wartość mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych zwolnienia lekarskiego. Otrzymany w ten sposób wynik należy odjąć od wynagrodzenia zasadniczego, aby otrzymać właściwą stawkę za przepracowany miesiąc.
Od 1 stycznia 2020 roku dodatek stażowy dla pracowników sfery budżetowej został wyłączony z pensji minimalnej. Oznacza to, że dodatek za wysługę lat nie będzie już wliczany do pensji, dzięki czemu zmniejszają się dysproporcje między wieloletnimi pracownikami z doświadczeniem a nowozatrudnionymi, którzy przed zmianami mogli zarobić więcej niż ci pierwsi.
A czym jest dodatek stażowy i komu się należy? To dodatek za wieloletnią pracę, który obowiązkowo otrzymują pracownicy budżetówki - m.in. nauczyciele, urzędnicy itp. Przysługuje on po przepracowaniu:
Za każdy rok pracy dodatek stażowy wynosi 1% wynagrodzenia zasadniczego, co oznacza, że nauczyciele po trzech latach pracy otrzymają 3% więcej, a pozostali pracownicy budżetówki otrzymają 5% wynagrodzenia zasadniczego po przepracowaniu 5 lat. Dodatek stażowy wzrasta z każdym rokiem pracy do maksymalnie 20% po przepracowaniu 20 lat.
.svg)
.svg)
